Μαιευτική

Ο φυσιολογικός τοκετός, ο οποίος αποτελεί και την πλέον φυσιολογική ολοκληρωμένη έκφραση της γυναικείας ύπαρξης. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η γυναίκα μπορεί να γεννήσει φυσιολογικά.
Με φυσιολογικό τοκετό :
Η γυναίκα γεννά, όπως γένναγε πάντοτε στο παρελθόν, συμμετέχοντας ενεργά στην διαδικασία.
Δεν αποχωριζεται βίαια από το μωρό της.
Το νεογνό έχει, σε σχέση με την καισαρική, μειωμένες πιθανότητες να χρειαστεί υποστήριξη και οδηγηθεί στην θερμοκοιτίδα .
Αποφεύγει το χειρουργείο της καισαρικής.
Η μητέρα μπορεί να θηλάσει αμέσως μετά την γέννα – ένα αίσθημα μοναδικό!
Μετά τον τοκετό κινητοποιείται άμεσα, μπορεί να φάει και να πιει ό,τι θέλει, ενώ ο χρόνος παραμονής στο Μαιευτήριο είναι μικρότερος (θεωρητικά μπορεί να εξέλθει την επόμενη μέρα!).
Στο ιατρείο προωθούμε τον φυσιολογικό τοκετό. Γίνεται προσπάθεια υποστήριξης - μέσω της ενημέρωσης - της εγκύου , ώστε να βιώσει όσο πιό ευχάριστα γίνεται το πίο ευχάριστο γεγονός της ζωής της...μέχρι το επόμενο!!!

1ο στάδιο:
Αρχικά οι ρυθμικές συστολές της μήτρας προκαλούν τη σταδιακή διαστολή του τραχήλου της μήτρας. Η ένταση και η συχνότητα των συστολών δεν είναι η ίδια συνεχώς. Αρχικά η ένταση των συστολών είναι χαμηλή και η συχνότητα τους άρρυθμη. Αυτό μπορεί να διαρκέσει αρκετές ώρες. Σταδιακά οι συστολές της μήτρας γίνονται ολοένα και συχνότερες και ρυθμικές. Το 1ο στάδιο ολοκληρώνεται με την πλήρη διαστολή του τραχήλου της μήτρας.
2ο στάδιο:
Το έμβρυο σε κάθε συστολή της μήτρας κατεβαίνει ολοένα και περισσότερο δια μέσω του τραχήλου της μήτρας. Η κάθοδος του εμβρύου μέσα στον κόλπο προκαλεί στην έγκυο έντονο αίσθημα εξώθησης-όπως στην τουαλέτα. Η γυναίκα σε κάθε πόνο παρουσιάζει έντονη επιθυμία να σφιχτεί και να γεννήσει τελικά το έμβρυο. Το κεφαλάκι του εμβρύου καταλήγει τελικά στην είσοδο του κόλπου. Με μερικές εξωθήσεις της μητέρας κάτω από τις οδηγίες του ιατρού και της μαίας εμφανίζεται το κεφάλι. Σε αυτήν την φάση ο ιατρός εκτιμά αν πρέπει να γίνει περινεοτομή (μία μικρή τομή τών ιστών)-μια πρακτική την οποία εμείς δεν την προτιμάμε . Στη συνέχεια εμφανίζονται οι ώμοι του εμβρύου και τελικά όλο το νεογνό. Ο Ιατρός ή η μαία θα απολινώσει και θα κόψει τον ομφάλιο λώρο και το νεογνό θα τοποθετηθεί σε ειδικό χώρο για την φροντίδα του.
3ο στάδιο:
Λίγο μετά τον τοκετό του νεογνού η μήτρα πραγματοποιεί νέες συστολές, με αποτέλεσμα την έξοδο του πλακούντα .Αν κριθεί αναγκαίο , ο Ιατρός επισπεύδει τη διαδικασία με συγκεκριμένους χειρισμούς .
Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία, ο μαιευτήρας ελέγχει την μήτρα και αποκαθιστά με ράμματα τυχόν βλάβες και ρήξεις που υπάρχουν στον τράχηλο της μήτρας, τον κόλπο και το περίνεο της γυναίκας.

Τα βλαστικά κύτταρα (βλαστοκύτταρα) χρησιμοποιούνται περισσότερο από τριάντα χρόνια για την θεραπεία διαφόρων νοσημάτων του αίματος , του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς και στο πλαίσιο θεραπευτικών αγωγών ενάντια σε πολλές ασθένειες.
Πρόκειται για τα αρχέγονα κύτταρα τα οποία συμβάλλουν στη δημιουργία όλων των άλλων κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού και βρίσκονται μέσα στο ομφαλοπλακουντιακό αίμα, το αίμα δηλαδή που περνάει από τον πλακούντα στο μωρό μέσω του ομφάλιου λώρου.
Η λήψη των βλαστοκυττάρων γίνεται γρήγορα και ανώδυνα , την ώρα του τοκετού , αφού έχει γεννηθεί το μωρό και έχει αποκοπεί από τον ομφάλιο λώρο που είναι συνδεδεμένος με τον πλακούντα ,καθώς αυτός βρίσκεται ακόμα κολλημένος στη μήτρα. Η λήψη γίνεται με μια ειδική συσκευή που την έχετε προμηθευτεί από την εταιρεία φύλαξης βλαστικών κυττάρων της επιθυμίας σας. Στη συνέχεια το ομφαλοπλακουντιακό αίμα αποστέλλεται στο εργαστήριο που το επεξεργάζονται ειδικοί βιολόγοι και διαχωρίζουν τα βλαστικά κύτταρα.
Τα βλαστοκύτταρα μπορούν να φυλαχθούν και να χρησιμοποιηθούν ίδιο το παιδί ,αλλά και τα αδέλφια του ή άλλο μέλος της οικογένειας του με την προϋπόθεση ότι υπάρχει σχετική συμβατότητα μεταξύ τους.
Σήμερα μπορούν να θεραπευτούν κυρίως νόσοι του αίματος όπως αναιμίες , ορισμένες μορφές λευχαιμίας , λέμφωμα κτλ ,ενώ συνεχώς βρίσκονται νέες εφαρμογές όπως σε νεοπλασίες , κληρονομικές ανωμαλίες , διαβήτη , σκλήρυνση κατα πλάκας κτλ

Η επισκληρίδιος αναισθησία θεωρείται η αποτελεσματικότερη μέθοδος για την απαλλαγή της επιτόκου από τις ωδίνες του τοκετού. Η γυναίκα είναι ξύπνια , με απόλυτη συναίσθηση του γεγονότος του τοκετού και συγχρόνως εντελώς χαλαρωμένη χωρίς πόνους, επιδρά θετικά, σωματικά και ψυχολογικά στην ίδια και το έμβρυο.
Η επισκληρίδιος αναισθησία παίζει σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση του τοκετού ως θετική εμπειρία.
Γίνεται με την τοποθέτηση ενός λεπτού και εύκαμπτου καθετήρα στον επισκληρίδιο χώρο και την έγχυση μέσω αυτού τοπικών αναισθητικών
Αντενδείξεις :
Διαταραχές της πηξης του αίματος
Τοπική φλεγμονή
Ορισμένες νευρολογικές παθήσεις
Αιμορραγία
Ενδεχόμενες επιπλοκές:
Υπόταση (αντιμετωπίζεται άμεσα)
Ρίγος (για 5 - 10 λεπτά )
Πονοκέφαλος που συμβαίνει σε ένα ποσοστό 1-2% και αντιμετωπίζεται χωρίς να αφήσει κατάλοιπα.

Στις αρχές του 20^ου αιώνα χρησιμοποιήθηκε η έκφραση ‘’ once a cesarean , always a cesarean ‘’ ,δηλάδη ‘’ μια φορά καισαρική , πάντα καισαρική ‘’ . Αυτή η τακτική , αν και έχει ακόμα φανατικούς υποστηρικτές ( όχι πάντα για ιατρικούς λόγους) , στις μέρες μας είναι ύπο αμφισβήτηση.
Στις χώρες που εφαρμόζεται μοντέρνα Μαιευτική , σε μία δεύτερη κύηση επανεξετάζεται το ενδεχόμενο επαναλαμβανόμενης καισαρικής . Εάν πρόκειται για εγκυμοσύνη χαμήλού κινδύνου τα ποσοστά επιτυχίας αγγίζουν το 70% .
Είναι όλες οι γυναίκες κατάλληλες να δοκιμάσουν φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική ;
ΟΧΙ. Πρέπει να υπάρχουν κάποιες προυποθέσεις

• Το έμβρυο να μην είναι ιδαίτερα μεγάλο
• Να μην κυοφορούν δίδυμα
• Να μην έχουν σακχαρώδη διαβήτη ή προεκλαμψία
• Να μην είναι παχύσαρκες
• Στην προηγούμενη καισαρική να μην είχε γίνει εγκάρσια τομή

Υπάρχουν ενδεχόμενες επιπλοκές ;
Ναι , όπως σε κάθε ιατρική πράξη . Η σημαντικότερη επιπλοκή , από απόψη συνεπειων , είναι η ρήξη της ουλής της μήτρας από την προηγούμενη επέμβαση . Συμβαίνει σε ποσοστό 0.2% εώς 1.5% . Οι συνέπειες περιλαμβάνουν νευρολογικές βλάβες ή και θάνατο του νεογνού σε μεγάλο ποσοστό , ενώ για τη μητέρα αιμορραγία , ολική υστερεκτομή , τραυματισμό παρακείμενων οργάνων ή και θάνατο .
Στίς Η.Π.Α. εδόθησαν συγκεκριμένες οδηγίες για το πώς πρέπει να οργανώνεται μια διαδικασία VBAC . Συγκεκριμένα πρέπει να υπάρχει άμεσα διαθέσιμη ομάδα μαιευτήρων , αναισθησιολόγων , νεογνολόγων και αίθουσα χειρουργείου σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας , ώστε σε περίπτωση ρήξης της ουλής, η επέμβαση να είναι άμεση .
Έχοντας υπ’όψιν τα παραπάνω , καταλήγουμε στο συμπέρασμα , ότι με προσεκτική επιλογή των περιστατικών μπορεί να δοκιμαστεί κολπικός τοκετός μετά από καισαρική τομή , αρκεί το μαιευτήριο να διαθέτη την κατάλληλη υποδομή και ο μαιευτήρας την ανάλογη εκπαίδευση .

(Άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ReaLady του Μαιευτηρίου ‘’ΡΕΑ’’ http://www.reamaternity.gr/images/newmag2.pdf)
Μέχρι τα μέσα του προηγουμενου αιωνα , ο ρόλος της γυναίκας περιορίζονταν κυρίως σε οικιακές ή αγροτικές εργασιες . Αντιμετωπίζονταν , δε , σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας , μην κατέχοντας ίσα δικαιώματα στην εκπαίδευση , την εργασία , την κουλτούρα ή ακομα και την οικογένεια . Χαρακτηριστικό είναι οτι δεν ειχαν καν δικαίωμα ψηφου , ενώ σε ορισμενα μέρη δεν τους επιτρεπόταν η είσοδος .
Με τον καιρό η γυναίκα απέκτησε το ρόλο στην κοινωνία που δικαιούταν , αλλά αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η επίτευξη εγκυμοσύνης να καθυστερεί μιας και οι σπουδές και κατόπιν η επαγγελματική αποκατάσταση αποτελούσαν , αρχικά , προτεραιοτητα .
Ετσι ο μέσος όρος ηλικίας επίτευξης εγκυμοσύνης στο Δυττικό κόσμο ανέβηκε σημαντικά . Δεν είναι σπάνιο να παρουσιάζονται στο Ιατρείο γυναίκες ανω των 40 ετών , με την επιθυμία να τεκνοποιήσουν .
Αν και υπάρχει η αντίληψη οτι κάθε χρόνος μετα τα 40 επιβαρύνει τη γονιμότητα της γυναίκας , η πρόοδος της ιατρικής ειναι σύμμαχος των επιθυμιών της .
Είναι σημαντικό η γυναίκα να υιοθετήσει ενα υγειινό τρόπο ζωης δίνοντας μεγάλη σημασια στην αποβολή του αγχους , το σωστό σωματικό βάρος , αποφευγοντας το κάπνισμα κτλ . Ας δουμε όμως αναλυτικά πως πρέπει να προετοιμαστείτε αν είστε πανω από 40 ...
Προγραμματίστε μια επίσκεψη στο γυναικολόγο σας.
Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, η πιθανότητα να υποφέρουν από τα κοινά προβλήματα υγείας όπως υπέρταση ή σακχαρώδη διαβήτη αυξάνεται . Οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας είναι πιο πιθανό να πάσχουν από ασθένειες που επηρεάζουν τη γονιμότητα, όπως σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή η ενδομητρίωση. Βεβαιωθείτε ότι έχετε ενημερώσει το γιατρό σας πλήρως για ενδεχόμενες παθήσεις που σας απασχολούν και καθορίστε ένα ρεαλιστικό χρονικό πλαίσιο στο οποίο μπορείτε να επιλύσετε ή να διαχειριστείτε οποιαδήποτε υπάρχοντα προβλήματα υγείας.
Συζήτηστε για το αν θα είστε σε θέση να συνεχίσετε φάρμακα που ενδεχομένως λαμβάνετε , ενώ προσπαθείτε να συλλάβετε ,στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Ρωτήστε το γιατρό σας σχετικά με εναλλακτικές θεραπείες ή φάρμακα ασφαλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ακόμα και εάν μπορείτε να διαχειριστείτε τα προβλήματα υγείας σας χωρίς φαρμακευτική αγωγή.
Διαχειριστείτε σωστά τα υπάρχοντα προβλήματα υγείας πριν από τη σύλληψη. Θέματα υγείας που έχουν μικρή επίδραση στην καθημερινή ζωή σας μπορεί να δημιουργήσουν σημαντικές επιπλοκές όταν είστε έγκυος. Για παράδειγμα, αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο για αποβολή , ενώ ήπια υπέρταση μπορεί να επιδεινωθεί.
Αν πάσχετε από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα , πάρτε αγωγή αμέσως, καθώς αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε στειρότητα.
Διατηρήστε σωστό σωματικό βάρος. Τόσο το υπερβολικό όσο και χαμηλό βάρος μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα ενώ είστε έγκυος ή όσο προσπαθείτε να συλλάβετε. Για παράδειγμα, οι γυναίκες με υπερβολικά χαμηλό βάρος μπορεί να μην έχουν ωορρηξία σε κάθε κύκλο , άρα είναι αδύνατο να συλλάβουν , ενώ οι παχύσαρκες έχουν αυξημένο ρίσκο για υπερτασικές διαταραχές της εγκυμοσύνης , ενδομήτριο καθυστέρηση ανάπτυξης κτλ .
Βελτιώστε τη διατροφή σας.
Η καλή διατροφή είναι ιδιαίτερα σημαντική κατά τη διάρκεια της περιόδου πριν από τη σύλληψη καθώς σωστά επίπεδα φυλλικού οξέος και άλλων βιταμινών μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη ορισμένων γενετικών ανωμαλιών.
Αν και βρίσκονται στο εμπόριο συμπληρώματα βιταμινών , προσπαθήστε να αυξήσετε την πρόσληψη φυλλικού οξέως απο τροφές όπως τα εσπεριδοειδή, όσπρια, και πράσινα λαχανικά. Το φυλλικό οξύ μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της αναιμίας και γενετικές ανωμαλίες σχετιζόμενες με το νωτιαίο σωλήνα και τη σπονδυλική στήλη. Λήψη 400mg φυλλικού οξέος (Filicine,Folidex) συνιστάται 3 μήνες πριν την επίτευξη εγκυμοσύνης .
Προτιμήστε ολικής αλέσεως τρόφιμα και μειώστε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες που καταναλώνετε.
Σαν πηγή πρωτεϊνών καταναλώστε άπαχα κρέατα και ψάρια πλούσια σε ω3 λιπαρά,
(σολωμός ,σαρδέλα ,σκουμπρί) και γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά.
Μειώστε δραστικά την ποσότητα της ζάχαρης που τρώτε.
Ξεκινήστε την άσκηση
...και αυξήστε τη σωματική δραστηριότητα σας. Η άσκηση μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος και μπορεί να σας επιτρέψει να έχετε μια πιο άνετη εγκυμοσύνη και τοκετό.
Σταματήστε το κάπνισμα
Το κάπνισμα μπορεί να μειώσει τη γονιμότητα, ακόμη και οδηγεί σε πρόωρη εμμηνόπαυση και προκαλεί μια σειρά από επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση και την αύξηση των ποσοστών της αναπνευστικής δυσχέρειας στα βρέφη.
Συζητήστε με το σύντροφό σας να σταματήσει το επίσης το κάπνισμα καθώς το παθητικό κάπνισμα είναι επίσης επιβλαβές , ενώ οι άνδρες καπνιστές έχουν χαμηλότερη γονιμότητα καθώς οι μικροαγγειοπάθεια που προκαλείται από το κάπνισμα αλλοιώνει την ποιότητα του σπέρματος .
Ενημερωθήτε για τον κίνδυνο χρωμοσωμικών ανωμαλιών.
Παρά το γεγονός ότι πολλές ηλικιωμένες γυναίκες έχουν υγιή εγκυμοσύνη, η πραγματικότητα είναι ότι το ποσοστό των χρωμοσωμικών γενετικών ανωμαλιών είναι πολύ υψηλότερο σε βρέφη που γεννιούνται από γυναίκες άνω των 40 ετών. Μία στις 100 γυναίκες που είναι 40 ετών, θα έχει ένα μωρό με σύνδρομο Down, ενώ ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία και θα ανέλθει σε 1 στις 30 γυναίκες στην ηλικία των 45.
Συζητήστε για την πιθανότητα συγγενών ανωμαλιών με το σύντροφό σας . Αποφασίστε αν θέλετε να αναλάβετε τον κίνδυνο και σχεδιάστε πώς θα αντιμετωπίσετε τυχόν δυσάρεστες καταστάσεις .
Εξετάσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης , όπως η αμνιοπαρακέντηση ή λήψη τροφοβλαστικού ιστού (CVS), σχεδόν μηδενίζουν το ρίσκο αλλά εμπεριέχουν μικρό κίνδυνο για αποβολή (0.5 – 1%).
Λάβετε υπόψη το υψηλότερο ποσοστό αποβολών.
Το εκτιμώμενο ποσοστό αποβολών για τις γυναίκες μεταξύ 40 και 45 ετών είναι 35% .Το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε πάνω από 50% για τις γυναίκες άνω των 45 ετών. Οι ηλικιωμένες γυναίκες έχουν 2 έως 3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα θνησιγενούς εμβρύου από ότι οι γυναίκες στα 20 τους. Αξιολογήστε εάν αισθάνεστε συναισθηματικά έτοιμοι να βιώσετε την απώλεια μιας εγκυμοσύνης .
Να γνωρίζετε τις εναλλακτικές .
Δεδομένου ότι η πιθανότητα υπογονιμότητας είναι πολύ υψηλότερη για τις γυναίκες άνω των 40 ετών, θα πρέπει να συμβουλευτείτε ένα γιατρό αν δεν συλλάβετε εντός 6 μηνών. Περαιτέρω αναμονή μπορεί να μειώσει τις πιθανότητές σας να συλλάβετε όπως μειώνεται και η αποτελεσματικότητα υποβοηθούμενων τεχνικών
(σπερματεγχυση , εξωσωματικη κτλ).
Συνοψίζοντας ...
Η εγκυμοσύνη μετά τα 40 ειναι μια κατάσταση πιο δύσκολη να επιτευχθεί , αλλά και να διαχειριστούν ενδεχόμενα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν .
Η πρόοδος της προγεννητικής διαγνωσής , αλλά και των εναλλακτικών μεθόδων μπορούν να βοηθήσουν τα ζευγάρια να επιτύχουν το στόχο τους , χρειάζεται όμως πειθαρχία στον τρόπο ζωής , αλλά και στενή συνεργασία με το γυναικολόγο τους.

ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΑΠΟΛΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ;
Μόλις τον νεογνό γεννηθεί , η διαδικασία της οξυγόνωσης αλλάζει – ενώ μέχρι τότε γίνονταν από τον πλακούντα , τώρα πρέπει να γίνει από τους πνεύμονες . Μέχρι να αναλάβουν οι πνεύμονες το ρόλο αυτό , συνεχίζει να μεταγγίζεται οξυγονωμένο αίμα από τον πλακούντα , ώστε ο εγκέφαλος του νεογνού να συνεχίζει να έχει καλή οξυγόνωση .
Οι επιπτώσεις από την άμεση απολίνωση του ομφαλίου λώρου οφείλονται στη διακοπή της οξυγόνωσης του νεογνού λόγω υπογκαιμίας , διοτι το αίμα από τον πλακούντα το οποίο θα εφτανε στο παιδί παραμένει αποκλεισμένο στον πλακούντα !
Αν και τα περισσοτερα τελειόμηνα νεογνα καταφερνουν να εδραιώσουν τελικά καλή αναπνοή , ορισμένα ( κυρίως τα πιο ‘’κουρασμένα’’ ) καταλήγουν με αναπνευστική δυσχέρεια στην εντατική . Επίσης χανούν και ποσότητες σιδήρου , ο οποίος είναι απαραίτητος για την πρόληψη της σιδηροπένικης αναιμίας , η οποία είναι αιτία νευρολογικών και αναπτυξιακών διαταραχών .
Στα πρόωρα νεογνά οι επιπτώσεις είναι ακόμα σοβαρότερες , όπως διπλάσια συχνότητα ενδοκοιλιακής αιμορραγίας , χαμηλή αρτηριακή πίεση , περισσότερες μεταγγίσεις , νεκρωτική εντεροκολίτιδα , σηψαιμία κ.τ.λ.
Συστάσεις

Στο φυσιολογικό τοκετό…
Εφ’οσον ο λώρος σφύζει , κρατούμε το νεογνό 20 εκ χαμηλότερα από το επιπεδο της μητέρας , τυλιγμένο σε ζεστό πανί για 60’’ , σκουπίζοντας ελαφρά στόμα και μύτη . Κατόπιν πιέζουμε το λώρο προς το μωρό (ώστε να μεταγγιστεί επιπλέον αίμα ) και απολινώνουμε το λώρο . Τότε δίδεται το μωρό προς ανάνηψη .

Στην καισαρική τομή…
Στην προγραμματισμένη καισαρική , η μήτρα δε συσπάται , οπότε δεν περιμένουμε , αλλά με το νεογνό σε χαμηλότερη θέση ,από το επίπεδο του πλακούντα , εκθλίβουμε 20 εκ του πλακούντα κάθε 2 ‘’ (σύνολο 4 φορές) .
Συμπέρασμα
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά καθυστερημένη απολίνωση του ομφαλίου λώρου από 30’’(στα πρόωρα) εώς 180’’ (στα τελειόμηνα) .
Η άμεση απολίνωση του λώρου έγινε ευρέως αποδεκτή , χωρίς να βασίζεται σε αποδείξεις ότι πλεονεκτεί και γι’ αυτό πρέπει να εγκαταλειφθεί !